by Γιατί μπαίνουμε στη διαδικασία να αναλύσουμε διαφορές στους ορισμούς;
Το έχεις σίγουρα ακούσει πολλές φορές και ειδικά από ανθρώπους που δεν σπούδασαν επειδή νομίζουν ότι υπόλοιποι τους θεωρούμε κατώτερους γι’ αυτό (ή επειδή οι ίδιοι θεωρούν τον εαυτό τους κατώτερο γι’ αυτό). Θα ήθελα λοιπόν να γράψω για τις διαφορές στους ορισμούς που συνήθως στεκόμαστε, για «παιχνίδια με τις λέξεις» και συγκεκριμένα για το παράδειγμα με την μόρφωση και την παιδεία.
Το πτυχίο δεν έχει σχέση με την ανθρωπιά, το χαρακτήρα, την προσωπικότητα του ατόμου. Η μόρφωση γενικά σε βοηθάει πολύ να γίνεις καλύτερος άνθρωπος, όπως και το διάβασμα και οι εισηγήσεις που θα παρακολουθήσεις σε ένα πανεπιστήμιο, αλλά το πτυχίο είναι η δουλειά σου, η πιστοποίηση ότι γνωρίζεις τις βάσεις και έχεις τις γνώσεις να ασκείς κάποιο επάγγελμα. Το αν είσαι καλός σε αυτό ή έχεις ταλέντο ή θα γίνεις καλός επαγγελματίας είναι άλλη ιστορία.
Καλύτερος ως άνθρωπος (μορφωμένος/καλλιεργημένος/πεπαιδευμένος άνθρωπος -δεν κολλάω στις λέξεις) είναι αυτός που μπορεί να κατανοήσει και να διαχειριστεί με τον καλύτερο τρόπο τις αδυναμίες του. Δεν υπάρχει άνθρωπος που δε θα προσβάλει, δε θα εκμεταλλευτεί, δε θα εκφράσει με λάθος τρόπο το θυμό του. Όλοι έχουν αδυναμίες. Ο στόχος δεν είναι να προσπαθούμε να γίνουμε τέλειοι, και σίγουρα δεν είμαστε τότε καλλιεργημένοι! Το ζήτημα είναι να μαθαίνουμε για ό,τι μας κάνει δυστυχισμένους, να καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, να έχουμε μια ιδέα για τις αιτίες της συμπεριφοράς για να νιώθουμε καλύτερα εμείς, να συνειδητοποιούμε, να βρίσκουμε τρόπους πάντα να ομορφύνουμε τη ζωή μας, να μην κοιτάμε πάντα τι δεν έχουμε, και να ζητάμε συγγνώμη ή να λύνουμε παρεξηγήσεις που πάντα θα προκύπτουν εφόσον έχουμε να κάνουμε με άλλους ανθρώπους. Να τα κάνουμε όλα αυτά, όμως, όχι γιατί κυνηγάμε την αποδοχή ή να ανήκουμε στον ορισμό του «μορφωμένου κι ας μην έχω πτυχίο, γιατί άλλο πτυχίο και άλλο καλλιέργεια» ψάχνοντας διακαώς κάπου να ανήκουμε ή να δικαιολογηθούμε στον εαυτό μας, αλλά επειδή με αυτόν τον τρόπο λύνουμε συμπλέγματα, ηρεμούμε ψυχικά και νιώθουμε καλύτερα εμείς. Αν είμαστε με τον εαυτό μας καλά, μπορούμε να βρεθούμε σε κάθε σχέση.
Αντιθέτως, η τελειομανία αυτή με τέτοιου είδους ορισμούς καταλήγει να μας κάνει μόνο να κατηγορούμε όποιον δεν είναι «καλλιεργημένος» σύμφωνα με τον ορισμό που μην ξεχνάμε πως εμείς φτιάχνουμε. Τον φτιάχνουμε, εξάλλου, (ασυνείδητα), για να έχουμε δικαιολογία ότι ήταν επιλογή μας και να δείξουμε πόσο διαφέρουμε επειδή οι άλλοι στο παρελθόν ίσως δεν μας αποδέχθηκαν, χωρίς να κατανοούμε ότι τελικά καταλήγει να ενισχύει την αυτό-απομόνωση και σκέψεις όπως «εγώ είμαι καλύτερος, οι άλλοι είναι ανόητοι» ή/και «δεν είναι δυνατόν να με καταλάβει κάποιος, είμαι διαφορετικός». Δεν έχουν κανένα λόγο ύπαρξης αυτοί οι ορισμοί και τα παιχνίδια με τις λέξεις. Σχεδόν πάντα έχουν στόχο να επισημάνουν τη διαφοροποίηση και άρα να δηλώσουν διαφορετικότητα. Είναι μόνο αντίδραση. Είναι ένα παιχνίδι που μας αποξενώνει από τους άλλους καθώς μας βάζει στη διαδικασία να ανακαλύπτουμε λέξεις και φράσεις για θέματα που μάλιστα γνωρίζουμε ότι θα κάνουν τον άλλο να διαφωνήσει! Δε θα λύσει ποτέ κανένα πρόβλημα, αντίθετα, ενισχύουμε μόνο συζητήσεις που δεν θα τελειώνουν ποτέ, αφού πάντα θα καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: είμαστε διαφορετικοί και δεν θα συνεννοηθούμε.
Επιστρέφοντας στο θέμα της διαφοράς μεταξύ μόρφωσης και παιδείας, το πτυχίο όπως είπαμε είναι μία πιστοποίηση για το επάγγελμα που επιλέγεις να κάνεις. Θα πρέπει όμως να προτρέπουμε άτομα να ακολουθούν πανεπιστημιακή μόρφωση για όλα τα υπόλοιπα που μας προσφέρει. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι θα ήταν οφέλιμο να διαβάζουν με κάθε ευκαιρία, μιας και γνωρίζουμε πώς ο εγκέφαλός μας δημιουργεί νέες συνάψεις μεταξύ των νευρωνικών δικτύων και έτσι οξύνεται η κριτική ικανότητα και αυξάνεται η ευφυΐα. Αν δουλέψουμε λοιπόν και για τη συναισθηματική μας νοημοσύνη (γιατί από αυτό πάσχουμε περισσότερο), θα μπορούσαμε να γράψουμε νέες σελίδες για τις σχέσεις και τις συνεργασίες μας. Η μόρφωση, λοιπόν, έχει αναρίθμητα οφέλη και συμβάλλει επίσης και στην καλυτέρευση της ζωής μας αλλά και στην ποιότητά μας ως άνθρωποι, δε σημαίνει όμως ότι όσοι επέλεξαν να σπουδάσουν το κάνουν μόνο για τα χρήματα και την εξασφάλισή τους στο μέλλον (αυτό για όσους δέχονται συγχαρητήρια επειδή δεν σπούδαζαν και βγάζουν περισσότερα από άλλους με πτυχία). Μην ξεχνάμε: το επάγγελμα κακώς έχει το ρόλο να επιλέγεται με στόχο να εξαγοράσουμε με το πτυχίο μας στην αγορά εργασίας αργότερα, όπως γίνεται δυστυχώς στη σύγχρονη Ελλάδα. Σπουδάζουμε επειδή αυτό θέλουμε να κάνουμε, το ότι θα πληρώνεσαι για τις δεξιότητες που απέκτησες όλα αυτά τα χρόνια των σπουδών, έρχεται μετά και θα πρέπει να έρχεται. Άλλος εξελίσσεται δουλεύοντας και άλλος σπουδάζοντας, διαφορετικές δεξιότητες αποκτάς με το καθένα από αυτά.
Τέλος, ανακεφαλαιώνουμε: οι σπουδές μας σχετίζονται με τη δουλειά μας, η δουλειά μας όμως είναι κάτι πολύ διαφορετικό από το ποιοι είμαστε ως άνθρωποι. Έτσι, όταν είσαι ψυχολόγος για παράδειγμα, σημαίνει ότι έχεις τις γνώσεις να ασκείς ένα επάγγελμα το οποίο, παρόλο που έχει να κάνει με τον άνθρωπο, δε σημαίνει ότι σε αναγκάζει να είσαι εσύ τέλειος άνθρωπος, ούτε πως για να βοηθήσεις άλλους θα πρέπει να έχεις διορθώσει εσύ τα πάντα σε σένα. Εξάλλου, κάτι τέτοιο δεν θα γίνει ποτέ ακόμη κι αν ήταν στόχος, που δεν είναι. Αυτά είναι σημάδια τελειομανίας που από μόνη της αρκεί για να φέρει δυστυχία. Επομένως, κάθε φορά που θα ακούσετε κάποιον να λογοκρίνει ή και να απαιτεί σύμφωνα με τέτοιους ορισμούς, να γίνεται επικριτικός δημιουργώντας λογικά κουτάκια και κατηγορίες για να χωρέσει μέσα τον καθένα, να σκέφτεστε πόσο αυστηρός κριτής είναι και του εαυτού του, και πόση δυστυχία κουβαλάει λόγω της τελειομανίας, των ορισμών, των παιχνιδιών με τις λέξεις ή ό,τι άλλο. Και όσο για σας, φυσικά συνεχίστε να κάνετε αυτό που ο εαυτός σας πραγματικά επιθυμεί, βάλτε όρια στην τοξικότητα των άλλων προς το μέρος σας και μην αφήνετε να επηρεάζεται η αξία σας από τέτοιου είδους άδικη κριτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου